7 listopada 2019 r. wchodzą w życie kolejne, istotne zmiany w procedurze cywilnej, które obejmą również przedsiębiorców. Poniżej opisujemy wybrane, istotne w ocenie Kancelarii zagadnienia.
Odrębne postępowanie w sprawach gospodarczych
Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego przywraca odrębne postępowanie w sprawach gospodarczych. Znajdą one zastosowanie w sprawach gospodarczych podlegających rozpoznaniu w postępowaniu procesowym, w tym m.in. w sprawach ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych, czy też z umów leasingu.
W ramach tego postępowania będzie stosowany zwiększony rygoryzm – priorytetem ma być szybkie rozstrzyganie spraw, które trafią do rozpoznania w tym postępowaniu. W związku z powyższym w postępowaniu w sprawach gospodarczych będzie miało zastosowanie wiele ograniczeń, mających to umożliwić, np. niedopuszczalność powództwa wzajemnego czy dopozwania.
Dodatkowo, pierwsze pismo w sprawie będzie musiało zawierać adres poczty elektronicznej strony (albo oświadczenie, że strona nie posiada takiego adresu) – co ma na celu umożliwienie elektronicznego doręczenia korespondencji, mającego dodatkowo wpłynąć na wskazane wyżej przyspieszenie rozpoznania sprawy. Niespełnienie tego wymogu uznawane będzie za brak formalny pisma, uniemożliwiający nadanie mu prawidłowego biegu.
W postępowaniu gospodarczym rozpoznawane będą po pierwsze dowody z dokumentów – dowody z przesłuchania świadków sąd dopuści jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
Z założenia, rozstrzygnięcie w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu w sprawach gospodarczych powinno zapaść nie później niż sześć miesięcy od dnia złożenia odpowiedzi na pozew.
Nowy tryb doręczeń
Zgodnie z wprowadzonymi zmianami, jeżeli pozwany, pomimo powtórnego awizowania przesyłki, nie odbierze pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma i nie mają zastosowania przepisy przewidujące skutek doręczenia, przewodniczący zawiadomi o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.
W takim przypadku powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania sądu będzie zobowiązany do złożenia do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika albo do zwrócenia sądowi pisma i wskazania aktualnego adresu pozwanego lub dowodu, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu sąd będzie mógł zawiesić postępowanie.
Posiedzenie przygotowawcze i plan rozprawy
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie obowiązku przeprowadzenia tzw. posiedzenia przygotowawczego.
Posiedzenie przygotowawcze służy rozwiązaniu sporu bez potrzeby prowadzenia dalszych posiedzeń, zwłaszcza rozprawy. Na posiedzeniu przygotowawczym przewodniczący ustala ze stronami przedmiot sporu i wyjaśnia stanowiska stron, w tym ich prawne aspekty. Odbywa się ono według przepisów o posiedzeniu niejawnym. W toku posiedzenia przygotowawczego zachowanie szczegółowych przepisów postępowania nie jest konieczne, jeżeli przyczyni się to do osiągnięcia celów tego posiedzenia.
Do udziału w posiedzeniu przygotowawczym są zobowiązane strony i ich pełnomocnicy. Jeżeli powód bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie przygotowawcze, sąd umarza postępowanie, rozstrzygając o kosztach jak przy cofnięciu pozwu, chyba że sprzeciwi się temu obecny na posiedzeniu pozwany. Już na samym początku procedowania ze sprawą, strony będą zobowiązane do przedstawienia całokształtu materiału dowodowego na potwierdzenie swoich roszczeń.
Przewodniczący powinien skłaniać strony do pojednania oraz dążyć do ugodowego rozwiązania sporu, w szczególności w drodze mediacji. Jeżeli nie uda się rozwiązać sporu, na posiedzeniu przygotowawczym sporządza się z udziałem stron plan rozprawy.
Plan rozprawy zawiera rozstrzygnięcia co do wniosków dowodowych stron, zastępując w tym zakresie postanowienia dowodowe. W miarę potrzeby plan rozprawy może zawierać m.in. określenie przedmiotów żądań stron, dokładnie określone zarzuty, ustalenie, które fakty i oceny prawne pozostają między stronami sporne, kolejność i termin przeprowadzenia dowodów oraz termin zamknięcia rozprawy lub ogłoszenia wyroku.
Doręczenie stronie planu rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności objętych planem.
Przewodniczący wyznacza posiedzenie przygotowawcze po złożeniu odpowiedzi na pozew, a także gdy odpowiedź na pozew nie została złożona, ale wyrok zaoczny nie został wydany – w miarę możliwości w terminie nie późniejszym niż dwa miesiące po dniu złożenia odpowiedzi na pozew albo ostatniego pisma przygotowawczego złożonego w wykonaniu zarządzenia przewodniczącego i wzywa na nie strony.
Uzasadnienie orzeczenia
W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza tysiąca złotych, uzasadnienie wyroku co do zasady ograniczać się będzie do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.
Dodatkowo przypominamy, że od 21.08.2019 r. wniosek o sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku podlega opłacie w wysokości 100 zł, przy czym w przypadku, gdy zostanie wniesiony środek zaskarżenia, uiszczona opłata podlega zaliczeniu na poczet opłaty sądowej od tego środka zaskarżenia.
* * *
Powyższe zmiany nie są jedynymi, które wchodzą w życie z dniem 7 listopada 2019 r. Pełen katalog zmian, które weszły lub dopiero wejdą w życie udostępnimy w najbliższym czasie na stronie kancelarii – w formie tabeli.
Wojciech Kostka, adwokat
Marta Żukowska, aplikant radcowski
Martyna Stafa, prawnik
Kancelaria KKiW
