Just in Time – system ten (w tłumaczeniu – dokładnie na czas) został po raz pierwszy wdrożony w Toyota Motor Company i stanowi jeden z czterech głównych elementów Lean Manufacturing. Efektywne wdrożenie systemu JIT wymaga w pierwszej kolejności wprowadzenia w organizacji podstaw z zakresu TQM (Total Quality Management) oraz TPM (Total Productive Maintenance).
Pojęcie JIT jest szerokie oraz wielowymiarowe, na początku rozwoju było związane wyłącznie z minimalizacją zapasów, aby w najszerszym rozumieniu być definiowanym jako filozofia postępowania zgodna z Lean Manufacturing.
Bez względu na rozmiar, złożoność oraz unikalność każdego przedsiębiorstwa produkcyjnego istota systemu JIT jest zawsze taka sama:
„… perfekcyjne dostosowanie wyjść systemu produkcyjnego do potrzeb rynku, przy eliminacji wszelkich przestojów i marnotrawstwa.”
(Stabryła A. Analiza i projektowanie systemów zarządzania przedsiębiorstwem)
Kompleksowo system Just in Time składa się z czterech głównych elementów:
- System ssący (pull) – metoda zarządzania przepływem materiałowym ukierunkowana na połączenie realizowanych procesów produkcyjnych z faktycznym zapotrzebowaniem składanym przez klienta wewnętrznego i/lub zewnętrznego.
- Przepływ ciągły – forma organizacji produkcji umożliwiająca przekazywanie materiałów, produkcji w toku z stanowiska na stanowisko w sposób systematyczny w określonym rytmie (takcie) przy zapewnieniu minimalizacji partii produkcyjnej.
- Relacje z dostawcami – ustanowienie nowych relacji z dostawcami ukierunkowanych na zwiększenie efektywności realizowanych przepływów materiałowych i informacyjnych, przy równoczesnej minimalizacji ponoszonych kosztów.
- Kaizen – filozofia ciągłego doskonalenia oparta na realizacji „drobnych” zmian na lepsze w sposób ciągły i systematyczny.
Postępowanie zgodne z filozofią Just in Time wymaga stosowania następujących zasad w relacjach z klientami:
- Produkuj to, co klient – odbiorca chce.
- Produkuj tyle, ile klient – odbiorca chce.
- Produkuj natychmiast, gdy pojawi się zapotrzebowanie.
- Produkuj z idealną jakością.
- Produkuj bez strat i nieefektywności.
- Produkuj przy zaangażowaniu i rozwoju ludzi.
(Hall R.W. Zero Inventories)